چاپ چوب یکی از انواع تکنیک های چاپ است که بعد هنری اش آن را در جامعه مدرن امروز ماندگار کرده است . امروزه این تکنیک هنری بیشتر در آسیای جنوب شرق ، کشور های چین و ژاپن استفاده می شود و در آن ؛ متن ، تصویر و یا نقوش زینتی بر روی پارچه ، لباس و یا کاغذ چاپ می شوند .
چاپ چوب به روش های نقش برجسته و نقش منفی صورت می پذیرد . در حالت نقش برجسته ، کاراکتر و یا موضوع اصلی دست نخورده باقی می ماند و محیط پیرامونی آن به وسیله ابزار قلم زنی و برش ، تراشیده می شوند .
در نتیجه سوژه اصلی به صورت تخت رنگ آمیزی شده و بر روی سطح مورد نظر به چاپ می رسد . فرم نقش منفی ، عکس حالت پیش است . این روش به دلیل ضرباهنگ قلم تراش بر روی چوب و رسیدن به بافت چوب بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد . در چاپ چوب به مانند دیگر تکنیک های چاپ امکان چاپ چند رنگ وجود دارد و برای هر رنگ یک قالب چوبی در نظر گرفته می شود .
چه طرح به شکل منفی چاپ شود و یا مثبت ، سه تکنیک برای آن قابل اجرا است :
1-شیوه مهری : در این روش طرح مورد نظر به صورت استامپ یا قالب مهری تهیه شده و بر روی کاغذ و یا هر سطح دیگری به چاپ می رسد . این روش در اروپا برای چاپ نقوش زینتی بر روی البسه مورد استفاده قرار می گرفت . در ایران هم اکنون نیز از قالب های مهری برای طرح زنی بر روی پارچه های قلم کار استفاده می شود .
2-چاپ غلتکی : طرح مورد نظر چه به صورت مثبت و یا به صورت منفی بر روی قالب چوبی منتقل شده ، پس از رنگ آمیزی ، کاغذ و یا پارچه بر روی آن قرار گرفته و هر دو از زیر غلتکی سنگین عبور کرده و در نتیجه طرح به روی سطح منتقل می گردد .
3-چاپ روزنامه ای : این شیوه در قدیم برای انتشار کتاب و متون استفاده می شد . روش کار، ترکیبی از روش مهری و چاپ غلتکی است . حروف الفبا تک تک برروی قالب های چوبی حکاکی شده و سپس در کنار هم قرار می گرفت و بعد با عبور غلتک از روی آن بر روی کاغذ منتقل می گشت .
این روش به خصوص در چین باستان که هر کاراکتر معرف یک کلمه است بسیار مورد استفاده قرار می گرفت . در کشور های چین و کره ، چاپ چوب به گسترش ادبیات عرفانی و منظومات و منثورات کمک شایان توجهی نمود . رنگ در تکنیک چاپ چوب آسیای جنوب شرق نقش مهمی را ایفا می نماید . استفاده از رنگ مایه های متنوع در بسیاری از آثار مکتوب به جای مانده از دوران کهن که با چاپ چوب تکثیر شده اند به چشم می خورد .
در ژاپن به چاپ چند رنگ چوب در اصطلاح «نی شی کیه» گفته می شود . چاپ چند رنگ در این سرزمین از سال 1760 تا کنون علاقه مندان خود را دارد و همچنان به حیات خود ادامه می دهد . اروپاییان بر خلاف ساکنان قاره آسیا ، خیلی زود از چاپ چوب دل بریده و به استفاده از حروف سربی پرداختند . حکاکی روی چوب در جهان هنور ، از تکنیک های مورد توجه هنرمندان به شمار می رود .
چوب ، به لحاظ داشتن بافت های طبیعی پس زمینه های بدیعی را در اختیار هنرمند قرار داده با خلاقیت هنرمند در استفاده از این زمینه و مهارت قلم زنی وی بر روی آن تصاویر جذابی به چاپ می رسند . طبیعی بودن چوب امکان چاپ چند باره را از قالب چوبی می گیرد و لذا ارزش آثار چاپ شده بالاتر می رود .
مطلب فوق را میتوانید از طریق تلگرام با دوستان و همکاران خود به اشتراک بگذارید